Od 7 września weszła w życie nowelizacja Prawa energetycznego, która wprowadzona została za sprawą ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw. W ramach niej do polskiego prawa wprowadzony został szereg nowych przepisów. W artykule omówimy natomiast najważniejsze z nich.
Nowelizacja Prawa energetycznego a linie bezpośrednie
Jedną z najważniejszych zmian w polskim prawie energetycznym, obowiązującą od 7 września, dotyczy linii bezpośrednich, za których sprawą możliwe jest połączenie odbiorców energii z jej wytwórcami bez uwzględniania przy tym sieci energetycznej. O możliwość uruchamiania linii bezpośredniej walczyli przede wszystkim przedstawiciele przemysłu, którzy chcieli móc je wykorzystywać do bezpośredniego przekazywania energii wytworzonej przez instalacje OZE znajdujące się w ich otoczeniu do swoich zakładów.
Nowelizacja Prawa energetycznego zmieniając przepisy dotyczące linii bezpośredniej sprawia, że obecnie jej uruchomienie możliwe jest nie tylko dla podmiotów trwale odłączonych od Krajowego Systemu Energetycznego (KSE), ale wszystkich odbiorców energii. Dodatkowo zniesiony został także obowiązek uzyskiwania zgody prezesa URE na budowę linii bezpośrednich. W związku z tym od 7 września budowa linii bezpośredniej wymaga wyłącznie zgłoszenia, na podstawie którego zostanie ona wpisana do wykazu takich linii. Zgłoszenie to musi natomiast zawierać:
- informacje o parametrach uruchamianej linii bezpośredniej,
- ekspertyzę linii oraz urządzeń i instalacji, które zostaną do niej przyłączone na system energetyczny.
Co istotne, nowe przepisy umożliwiają także wprowadzanie nadwyżek energii produkowanej przez instalacje OZE do sieci energetycznej, o ile przy budowie linii bezpośredniej spełniony zostanie warunek związany z koniecznością zapewniania bezpieczeństwa funkcjonowania sieci elektroenergetycznej.
Nowelizacja Prawa energetycznego w tym zakresie sprawia więc, że obecnie inwestowanie w instalacje produkujące energię z odnawialnych źródeł staje się dla przedsiębiorców jeszcze bardziej opłacalne, gdyż łącząc je z zakładami za pomocą linii bezpośrednich, mogą oni skutecznie zaspokoić swoje zapotrzebowanie energetyczne, a do tego uniezależnić się od KSE, tym samym odciążając go. Potwierdzeniem tego są, chociażby słowa prezesa URE, Rafała Gawina, który uważa, że: linia bezpośrednia będzie sprzyjać dekarbonizacji gospodarki i odpowiadać na oczekiwania dużego biznesu. Dzięki temu rozwiązaniu instalacja OZE będąca w bezpośredniej lokalizacji przy zakładzie danej firmy może bezpośrednio przesyłać energię bez konieczności przyłączenia do krajowej sieci elektroenergetycznej. Potrzeby energetyczne będą więc zaspokajane na miejscu
Podmioty decydujące się na uruchomienie i korzystanie z linii bezpośredniej zgodnie z nowymi przepisami będą zwolnieni z opłat dystrybucyjnych. W zamian będą one jednak zobowiązane do uiszczania tak zwanej opłaty solidarnościowej, która ma na celu pokryć koszty związane z utrzymaniem sieci.
Nowelizacja Prawa energetycznego a piaskownice regulacyjne
Nowelizacja Prawa energetycznego obowiązująca od 7 września wprowadza także rozwiązania, które od lat stosowane jest w wielu europejskich krajach, a są nimi piaskownice regulacyjne. Dzięki nim Prezes URE zyskuje możliwość czasowego zawieszenia stosowania określonych przepisów wobec wybranych podmiotów. Taka możliwość pozwala na promowanie nowych rozwiązań na rynku energetycznym oraz testowanie ich skuteczności.
Nowelizacja Prawa energetycznego a partnerski handel energią z OZE
Wraz z wprowadzeniem nowych przepisów Prawa energetycznego wdrożona zostaje także nowa formuła sprzedaży energii elektrycznej wytwarzanej przez prosumentów. Partnerski handel energią z odnawialnych źródeł energii, określany jako peer-to-peer lub P2P, jest rozwiązaniem, dzięki któremu prosumenci zyskują możliwość sprzedawania nadwyżek energii użytkownikom systemu bezpośredniego lub za pośrednictwem stron trzecich (tzw. agregatorów). Umowy zawierane w ramach P2P zawierane, rozliczane i rozwiązywane będą za pomocą specjalnej platformy partnerskiego handlu energią z OZE. Dzięki temu cały proces zostanie zautomatyzowany.
Zmiany Prawa energetycznego a wydawanie koncesji
Nowelizacja Prawa energetycznego wprowadza również dodatkową przesłankę, na podstawie której będą wydawane, zmieniane lub cofane koncesje. Jest nią natomiast rękojmia prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją. Dzięki temu aktualnie Prezes URE zyskał prawo do odmowy udzielenia wnioskodawcy koncesji, jeśli ten nie jest w stanie zapewnić rękojmi prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją. Przepisy te zwiększają wobec tego zakres kontroli prezesa URE nad podmiotami prowadzącymi działalność koncesjonowaną oraz dają możliwość szybszego i skuteczniejszego reagowania na wszelkie nieprawidłowości.
Inne istotne zmiany w ramach nowelizacji Prawa energetycznego
Poza powyższymi zmianami nowelizacja Prawa energetycznego wprowadza także szereg innych zmian, które są istotne szczególnie dla indywidualnych odbiorców energii. Zaliczyć do nich można między innymi:
- stworzenie internetowej porównywarki ofert sprzedawców energii elektrycznej dla odbiorców w gospodarstwach domowych i mikroprzedsiębiorców,
- możliwość tworzenia obywatelskich społeczności energetycznych (OSE),
- możliwość zawierania umów z cenami dynamicznymi energii elektrycznej z każdym sprzedawcą obsługującym powyżej 200 000 odbiorców,
- możliwość zmiany sprzedawcy energii elektrycznej w mniej niż 24 godziny,
- wdrożenie nowego modelu sprzedaży rezerwowej energii elektrycznej,
- możliwość od 2024 roku zawierania przez gospodarstwa domowe wyłącznie umów kompleksowych na sprzedaż energii elektrycznej oraz paliw gazowych.
Podsumowując, nowelizacja Prawa energetycznego, która weszła w życie od 7 września, wprowadza szereg zmian w przepisach, które są istotne zarówno dla przedsiębiorców, jak i gospodarstw domowych. Jedną z najważniejszych pośród nich są zmiany dotyczące możliwości uruchamiania linii bezpośrednich, które w ostatnich latach były niezwykle istotne dla polskiego przemysłu energochłonnego.