28 grudnia 2022 roku Urząd Regulacji Energetyki opublikował raport na temat ciepłownictwa w Polsce w 2021 roku. Tego typu analiza jest prezentowana przez URE rokrocznie, nieprzerwanie od 2002 roku. Postanowiliśmy więc przeanalizować raport o stanie ciepłownictwa w 2021 roku, zbierając w jednym miejscu najważniejsze, wynikające z niego informacje.
Stan ciepłownictwa w Polsce na 2021 rok
Na 31 grudnia 2021 roku prezes URE wydał koncesje na prowadzenie działalności w zakresie wytwarzania i/lub przesyłania i dystrybucji i/lub obrotu ciepłem 392 przedsiębiorstwom. Co oznacza, że od 2002 roku, czyli pierwszego opublikowanego raportu o stanie ciepłownictwa w Polsce ich liczba zmniejszyła się o 56,71%. Przy czym jednocześnie jest ona większa o 1,55% w stosunku do 2020 roku. Długość sieci jakimi dysponowały ciepłownie w 2021 roku, wynosiła natomiast 22 223 km, czyli o 99,9 km więcej niż w rok wcześniej.
Jeśli chodzi o strukturę prawną ciepłowni w naszym kraju, przeważająca ich część, bo aż 77,9% to spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Na drugim miejscu plasują się natomiast spółki akcyjne z udziałem w rynku na poziomie 18,2%. Oznacza to więc, że 96,1% koncesjonowanych przedsiębiorstw ciepłowniczych w Polsce to spółki kapitałowe.
W strukturze przedsiębiorstw ciepłowniczych dominują małe źródła do 50 MW
Całkowita wielkość zainstalowanej mocy cieplnej u koncesjonowanych wytwórców energii w 2021 roku wynosiła 54 109,6 MW, odnotowując tym samym spadek względem 2020 roku, gdy jej wartość była równa 70 952,8 MW. W strukturze przedsiębiorstw ciepłowniczych dominują natomiast przede wszystkim małe źródła. W związku z tym:
- 44,7% to przedsiębiorstwa ciepłownicze o mocy zainstalowanej na poziomie od 10 MW do 50 MW,
- 19,4% to przedsiębiorstwa ciepłownicze o mocy zainstalowanej na poziomie od 50 MW do 125 MW,
- 8,8% to przedsiębiorstwa ciepłownicze o mocy zainstalowanej na poziomie 10 MW i poniżej niej,
- 8,1% to przedsiębiorstwa ciepłownicze o mocy zainstalowanej na poziomie od 200 MW do 500 MW,
- 7,1% to przedsiębiorstwa ciepłownicze o mocy zainstalowanej na poziomie 0 MW,
- 5,2% to przedsiębiorstwa ciepłownicze o mocy zainstalowanej na poziomie od 125 W do 200 MW,
- 4,2% to przedsiębiorstwa ciepłownicze o mocy zainstalowanej na poziomie od 500 MW do 1000 MW,
- 2,5% to przedsiębiorstwa ciepłownicze o mocy zainstalowanej na poziomie powyżej 1000 MW.
Ciepłownictwo wciąż bazuje głównie na paliwach kopalnych
Choć od 2002 roku udział paliw węglowych w produkcji energii przez ciepłownie spadł o 12,2 punktu procentowego, wciąż w znacznej mierze bazują one na nich. Doskonale obrazuje to struktura paliw według energii w nich zawartej zużywanych do produkcji ciepła w 2021 roku, zgodnie z którą:
- 69,5% to paliwa węglowego,
- 9,9% to paliwa gazowe na równi z odnawialnymi źródłami energii,
- 5,3% to olej opałowy,
- 5,4% to pozostałe paliwa.
Oznacza to więc, że w 2021 roku ciepłownie, w tym także produkujące ciepło w kogeneracji do zużyły ogółem 278 810 939,64 GJ węgla kamiennego oraz 4 389 536,38 węgla brunatnego.
Cena energii sprzedawanej przez koncesjonowane źródła
Zgodnie z danymi wskazanymi w omawianym raporcie ciepłownie w 2021 roku sprzedały ogółem 385 598,57 TJ ciepła, co oznacza wzrost w tym przypadku względem poprzedniego roku na poziomie 11,86%. Średnia cena energii sprzedawanej przez ciepłownie wynosiła natomiast 47,65 zł/GJ. Przy czym w przypadku ciepła ze źródeł wytwarzających ciepło w kogeneracji była ona równa 45,27 zł/GJ, a z kolei w przypadku ciepła ze źródeł wytwarzających ciepło bez kogeneracji – 53,31 zł/GJ.
Najniższe średnie ceny energii sprzedawanej przez ciepłownie ogółem z uwzględnieniem podziału na województwa zostały odnotowane w 2021 roku w:
- województwie mazowieckim – 42,38 zł/GJ,
- województwie małopolskim – 43,84 zł/GJ,
- województwie świętokrzyskim – 44,16 zł/GJ.
Najwyższe natomiast w:
- województwie lubuskim – 52,67 zł/GJ,
- województwie opolskim – 52 zł/GJ,
- województwie śląskim – 51,63 zł/GJ.
Rentowność ciepłowni stale na minusie
Pandemia i wynikające z niej załamanie gospodarki, a w szczególności rynku paliw sprawiła, że w 2021 roku, podobnie jak w poprzednich latach ciepłownie musiały mierzyć się ze wzrostem kosztów ogólnych związanych z działalnością ciepłowniczą. Wzrost ten spowodowany był przede wszystkim:
- wyższymi cenami uprawnień do emisji CO2,
- niestabilną sytuacją na rynku paliw, a zwłaszcza gazu,
- wyższymi cenami zakupu energii elektrycznej.
W związku z tym niezmiennie od 2019 roku rentowność ciepłowni w Polsce utrzymuje się na ujemnym poziomie. W 2021 roku wynosiła ona brutto ogółem (dla wszystkich przedsiębiorstw koncesjonowanych uczestniczących w badaniu) minus 5,78%.
Pełna treść corocznej analizy Urzędu Regulacji Energetyki Energetyka cieplna w liczbach 2021 dostępna jest na stronie URE.