Zgodnie z danymi Komisji Europejskiej niemal 85% budynków w Unii Europejskiej zostało wzniesionych przed 2000 rokiem, przez co około 75% z nich cechuje się słabą charakterystyką energetyczną. W efekcie to właśnie one generują największe zużycie energii w UE, na poziomie 42%. Dekarbonizacja w tym obszarze staje się wobec tego kluczowym celem w obliczu aspiracji do osiągnięcia do 2050 roku neutralności klimatycznej przez Europe. Dlatego też 12 marca 2024 roku Parlament Europejski zatwierdził nowelizację unijnej dyrektywy EPBD, która wprowadza nowe wymogi efektywności energetycznej dla budynków w UE.
Czym jest dyrektywa EPDB i jakie jest jej cel?
Dyrektywa EPDB (Energy Performance of Buildings Directive) przede wszystkim koncentruje się na zwiększaniu efektywności budynków poprzez poprawę ich parametrów fizycznych, skutkującym obniżeniem ich zapotrzebowania na energię elektryczną i ciepło.
Celem znowelizowanej dyrektywy EPDB w sprawie charakterystyki energetycznej budynków jest natomiast osiągnięcie do 2050 roku neutralności klimatycznej w sektorze budowlanym poprzez racjonalizacje zużycia energii w użytkowanych budynkach, a także podwyższenie standardów energetycznych tych, które mają zostać dopiero wybudowane.
Jaki efekt przyniesie nowelizacja dyrektywy EPDB?
Nowelizacja dyrektywy EPDB przyniesie szereg korzystnych efektów. Po pierwsze, zmniejszy zużycie energii oraz jej nośników, co poprawi bezpieczeństwo energetyczne. W rezultacie, koszty związane z użytkowaniem energii w budynkach zostaną zredukowane, a standardy zarówno nowych, jak i już istniejących budynków ulegną znaczącej poprawie.
Dyrektywa zapewni również szerokiemu gronu zainteresowanych dostęp do informacji o stanie technicznym i energetycznym budynków oraz możliwościach ich modernizacji. Dodatkowo przyczyni się do osiągania celów klimatycznych poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń. Narzędzia wsparcia, takie jak KPO oraz fundusz spójności zostaną skierowane na działania przynoszące największe korzyści, wspierając rozwój innowacyjnych i niskoemisyjnych rozwiązań.
Najważniejsze zmiany, jakie wprowadzi nowelizacja dyrektywy EPDB
Powyższe efekty zostaną osiągnięte, dzięki wdrożeniu rozwiązań, które są bezpośrednio zawarte w zmienionych przepisach dyrektywy EPDB. Jest ich wiele, przy czym na szczególną uwagę zasługują te omówione poniżej.
Nowe minimalne wymagania związane z charakterystyką energetyczną budynków
Nowe minimalne wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej budynków mają na celu dalsze podwyższanie standardów energetycznych, kontynuując trend rozpoczęty w 2009 roku.
Wejście w życie dyrektywy EPBD spowoduje, że przepisy techniczne dotyczące budynków zostaną przeanalizowane i zaktualizowane, aby spełniały nowe wymogi. Wymagania będą ustalone na poziomie optymalnym pod względem kosztów, z celem osiągnięcia bezemisyjności nowych budynków publicznych od 1 stycznia 2028 roku oraz wszystkich nowych budynków, w tym tych mieszkalnych od 1 stycznia 2030 roku. Oprócz tego pozostałe już użytkowane budynki będą musiały zostać przekształcone na zeroemisyjne do 2050 roku.
Zgodnie z nową dyrektywą EPBD, budynek bezemisyjny będzie charakteryzował się bardzo wysoką efektywnością energetyczną, minimalnym zapotrzebowaniem na energię, brakiem emisji dwutlenku węgla z paliw kopalnych oraz zerową lub minimalną emisją gazów cieplarnianych.
Renowacja budynków możliwa wyłącznie wraz z poprawą ich charakterystyki energetycznej
Renowacja budynków to doskonała okazja do poprawy ich charakterystyki energetycznej. Podczas większych prac remontowych zgodnie z nowymi zapisami dyrektywy EPBD trzeba będzie więc zadbać o spełnienie wymagań określonych w nowych przepisach techniczno-budowlanych, przynoszących korzyści zarówno w postaci zwiększenia efektywności energetycznej, jak i obniżenia kosztów eksploatacji budynku.
Inwestorzy podczas tych prac będą mieli możliwość skorzystania z różnych systemów wsparcia. Dzięki temu modernizacja budynków stanie się bardziej opłacalna i dostępna, a poprawa ich charakterystyki energetycznej przyczyni się do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń i oszczędności energii.
Stworzenie krajowego planu renowacji budynków
Stworzenie krajowego planu renowacji budynków (KPRB) ma na celu zastąpienie i rozwinięcie obecnej długoterminowej strategii renowacji budynków. Ten strategiczny dokument będzie zawierał szczegółową koncepcję renowacji budynków oraz niezbędne działania prowadzące do osiągnięcia wysokiej efektywności energetycznej i niskoemisyjności budynków w Polsce do 2050 roku.
KPRB będzie integrować polityki i działania, które zapewnią kompleksową renowację zarówno budynków mieszkalnych, jak i niemieszkalnych, publicznych oraz prywatnych, przekształcając je w wysoce energooszczędne i bezemisyjne zasoby.
Nowopostające budynki będą musiały wykorzystywać energię słoneczną
Zgodnie z nowymi wymogami dyrektywy EPBD projektowanie nowych budynków będzie skoncentrowane na optymalizacji korzystania z energii słonecznej, co przyczyni się do zmniejszenia ich wpływu na środowisko oraz obniżenia kosztów eksploatacji. Wprowadzenie wymogów dotyczących stosowania instalacji słonecznych będzie stopniowe i zależne od rodzaju i przeznaczenia budynku, a także jego powierzchni użytkowej.
Przykładowo, nowe budynki publiczne i niemieszkalne o powierzchni użytkowej powyżej 250 m2 będą zobowiązane do korzystania z instalacji słonecznych od 31 grudnia 2026 roku. Jednak decyzja o zastosowaniu takich instalacji będzie również uwzględniała techniczną możliwość i ekonomiczną opłacalność ich wykonania.
Świadectwa charakterystyki energetycznej budynków z klasami charakterystyki energetycznej
System świadectw charakterystyki energetycznej budynków, oparty na klasach charakterystyki energetycznej, jest kolejnym przedmiotem zmian w polskich przepisach, które pozwolą dostosować je do nowych wytycznych dyrektywy.
Aktualnie procedowany jest projekt rozporządzenia, które ma wprowadzić nową metodologię określania charakterystyki energetycznej budynków oraz wydawania jej świadectw. Opierać się będzie ona na podobnych klasach energetycznych (od A do G), jak w przypadku sprzętów AGD. Gdzie A będzie oznaczało najbardziej energooszczędne budynki, a G te najmniej przyjazne dla środowiska.
Zmiany te mają na celu ulepszenie procesu oceny i porównywania efektywności energetycznej budynków, co przyczyni się do osiągnięcia lepszej wydajności energetycznej i redukcji emisji CO2.
Jak widać, nowelizacja dyrektywy EPBD w sprawie charakterystyki energetycznej budynków wprowadza szereg wymogów, które mocno wpłyną na branżę budowlaną. Nie oznaczają one jednak tego, że właściciele budynków będą musieli samodzielnie ponosić koszty związane z ich przystosowaniem do nowych przepisów. Wspomniane w artykule stworzenie krajowego planu renowacji budynków oraz liczne środki pochodzące z UE, wspomogą inwestorów w realizacji tego celu.
