23 lutego 2022 roku Komisja Europejska przyjęła wniosek, który obejmuje projekt dyrektywy związanej z ESG, czyli należytą starannością przedsiębiorstw w obszarze zrównoważonego rozwoju — Directive on corporate sustainability due diligenece. Następnie przekaże go ona do zatwierdzenia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, a po jego przyjęciu kraje członkowskie Unii Europejskiej będą miały dwa lata na przystosowanie przepisów do tych, które obecnie obowiązują w nich. Jakie konsekwencje dla przedsiębiorstw będzie miała więc dyrektywa związana z ESG?
Co zawiera wiosek dyrektywy związanej z ESG i jakie jest jego cel?
Obecnie działania związane z ochroną klimatu i zrównoważonym rozwojem prowadzone są przez deklarujące je przedsiębiorstwa w sposób dobrowolny. Niekiedy zdarza się także tak, że pomimo deklaracji dana firma nie działa wcale proekologicznie. Projekt dyrektywy związanej z ESG ma więc na celu zwiększyć skalę działań przedsiębiorstw w tym obszarze, tak aby w pełni włączyły się one w ochronę klimatu. Co zresztą potwierdza komunikat KE: Celem wniosku jest wspieranie zrównoważonego i odpowiedzialnego postępowania przedsiębiorstw w globalnych łańcuchach wartości.
Wniosek przyjęty przez Komisję Europejską powstał przy uwzględnieniu odpowiedzi pochodzących z konsultacji społecznych, które odbywały się od października 2020 roku do lutego 2021 i dotyczyły inicjatywy na rzecz zrównoważonego ładu korporacyjnego. Oprócz tego wzięte w nim pod uwagę zostały także obowiązki dyrektorów, jak również zrównoważonego ładu korporacyjnego oraz wymogi związane z należytą starannością w łańcuchach dostaw.
Jakie rozwiązania proponuje Komisja Europejska we wniosku?
Zmiana przepisów, jaką ma wprowadzić wniosek dyrektywy związanej z ESG ma służyć przede wszystkim transformacji ekologicznej, a także zapewniać ochronę praw człowieka zarówno na obszarze Europy, jak i poza nim. W związku z tym według nich przedsiębiorcy będą mieli obowiązek zachowywać szczególną staranność w tej kwestii poprzez identyfikowanie, eliminowanie, zapobieganie i rozliczanie niekorzystnego wpływu ich działalności na prawa człowieka oraz środowisko.
Oznacza to więc, że firmy zostaną zobligowane do przygotowania odpowiedniej dokumentacji, która będzie potwierdzeniem wypełniania przez nie nałożonych obowiązków. Dodatkowo w przypadku dużych przedsiębiorstw wprowadzana dyrektywa związana z ESG ma także wymusić przyjęcie planów, które wykażą, że ich strategia biznesowa jest zgodna z działaniami mającymi na celu ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia Celsjusza, jak zakłada to Porozumienie paryskie.
Jakich przedsiębiorstw mogą dotyczyć przyszłe przepisy?
Planowane przepisy, jakie chce wprowadzić w najbliższym czasie Komisja Europejska, dotyczyć mają dwóch grup przedsiębiorstw. Pierwsza z nich to wszelkie przedsiębiorstwa z ograniczoną odpowiedzialnością, zatrudniające więcej niż 500 pracowników oraz uzyskujące globalne obroty netto powyżej 150 milionów euro.
Drugą grupą przedsiębiorstw, które mają zostać objęte nowymi przepisami, są natomiast te prowadzące działalność w sektorach, w których zachodzi duże prawdopodobieństwo naruszeń praw człowieka czy powstawania szkód dla środowiska. Wyróżnić można wśród nich między innymi firmy z branży tekstylnej lub rolniczej. W ich przypadku wystarczy, aby przedsiębiorstwo zatrudniało więcej niż 250 pracowników oraz uzyskiwało obroty globalne na poziomie 40 milionów euro, aby zostało objęte nowymi wymogami.
Co istotne dyrektywa ma również obejmować firmy spoza Unii Europejskiej, jednak działające na jej obszarze, które generują obroty pozwalające zaliczyć je do pierwszej lub drugiej grupy przedsiębiorstw.
Co może grozić za niedostosowanie się do nowych przepisów, jakie wprowadzi projekt dyrektywy związanej z ESG?
Choć przepisy, jakie mają zostać wprowadzone przez dyrektywę w sprawie ESG to na razie jedynie plany należy pamiętać, że Komisja Europejska po ich wprowadzeniu planuje powołać i wyznaczyć organy, które mają zagwarantować skuteczne ich egzekwowanie. Oznacza to więc, że przedsiębiorstwa niewypełniające obowiązku należytej staranności narażone będą na kary grzywny lub nakazy zobowiązujące do przestrzegania go.
Ponadto w planowane i projektowane przepisy mają również umożliwić uzyskiwanie odszkodowań przez pokrzywdzonych za sprawą działań przedsiębiorstw, które nie są zgodne ze zrównoważonym rozwojem i ochroną środowiska. We wniosku można bowiem przeczytać, że ofiary będą miały możliwość wniesienia roszczenia z tytułu odpowiedzialności cywilnej przed właściwymi sądami krajowymi.